سرطان چیست؟ و ویژگی دکتر درمان سرطان حرفه ای چیست؟ 1404
سرطان چیست ؟ آنچه در مورد نقش رادیوتراپی و ایمونوتراپی در درمان سرطان های رایج در ایران باید بدانید
سرطان چیست؟
سرطان چیست؟ و ویژگی دکتر درمان سرطان حرفه ای چیست؟ سرطان به عنوان دومین عامل مرگ و میر در ایران شناخته میشود و به گفته بهترین متخصص درمان سرطان آمار آن روز به روز در حال افزایش است. با وجود بیش از ۲۰۰ نوع سرطان شناخته شده، تشخیص به موقع میتواند نقش مهمی در موفقیت درمان داشته باشد.
امروزه روشهای درمانی پیشرفتهای مانند رادیوتراپی و ایمونوتراپی در کنار روشهای سنتی مانند شیمی درمانی و جراحی، امید تازه‌ای برای بیماران به ارمغان آورده‌اند. در واقع، ایمونوتراپی به عنوان یکی از موثرترین روشهای نوین، از قدرت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول‌های سرطانی استفاده میکند.
در این مقاله، به بررسی جامع روشهای درمانی پیشرفته سرطان، به ویژه رادیوتراپی و ایمونوتراپی میپردازیم و اطلاعات کاربردی در مورد مراکز درمانی پیشرفته و متخصصان برجسته در ایران را با شما به اشتراک می‌گذاریم.
سرطان های شایع در ایران: آمار و ارقام
آمارهای اخیر نشان میدهد سرطان به عنوان یک مشکل سلامت عمومی در حال گسترش در ایران است. بر اساس آخرین آمار ثبت شده، تعداد موارد جدید سرطان در کشور به ۱۴۱٬۶۴۱ مورد رسیده که ۴۹ درصد از آنها در زنان و ۵۱ درصد در مردان رخ داده است. این آمار هشداری جدی برای سیستم بهداشت و درمان کشور محسوب میشود.
سرطان های رایج در میان مردان ایرانی
مردان ایرانی بیشتر با چه نوع سرطان‌هایی مواجه میشوند؟ براساس داده‌های معتبر، سرطان پروستات در صدر لیست سرطان‌های شایع مردان ایرانی قرار دارد. پس از آن، سرطان‌های پوست (غیرملانوما)، معده، مثانه و روده بزرگ بیشترین موارد ابتلا را به خود اختصاص داده‌اند.
سرطان پروستات معمولاً بین سنین ۷۰ تا ۷۴ سالگی تشخیص داده میشود و با توجه به افزایش امید به زندگی در ایران، موارد ابتلا به این سرطان روند افزایشی نشان میدهد. همچنین برخی سرطان‌ها مانند سرطان ریه در مردان ایرانی به دلیل افزایش مصرف دخانیات رو به افزایش است.
نکته قابل توجه این است که سرطان معده در ایران به عنوان کشنده‌ترین سرطان شناخته میشود. آمارها حاکی از آن است که سالانه حدود ۱۰٬۵۰۰ مورد سرطان معده جدید در کشور تشخیص داده میشود که از هر صد هزار ایرانی، ۱۵۸ نفر را درگیر میکند. مردان بیشتر از زنان به این سرطان مبتلا میشوند؛ به طوری که از هر ده هزار مورد، هفت هزار نفر مرد هستند.
سرطان های شایع در میان زنان ایرانی
در میان زنان ایرانی، سرطان پستان بیشترین شیوع را دارد. پس از آن سرطان‌های تیروئید، روده بزرگ، معده و پوست قرار می‌گیرند. سرطان سینه ، شایع‌ترین سرطان زنان در ایران و جهان، یکی از مهمترین عوامل مرگ‌ومیر زنان در ایران محسوب میشود. که البته درمان قطعی سرطان سینه ممکن است.
سرطان های شایع در میان زنان ایرانی
طبق آمارهای موجود، از هر ۸ زن در ایران، احتمال ابتلای یک زن به سرطان سینه وجود دارد. سالانه حدود ۱۷ هزار مورد جدید ابتلا به سرطان پستان در ایران شناسایی میشوند که از این تعداد ۶ تا ۷ هزار بیمار جان خود را از دست می‌دهند. به عبارت دیگر، حدود یک‌سوم مبتلایان به این بیماری، متأسفانه فوت می‌کنند.
علاوه بر این، بیش از یک چهارم بانوان ایرانی به سرطان پستان مبتلا میشوند. اگرچه آمار ابتلا به سرطان پستان در ایران کمتر از متوسط جهانی است، اما با پیر شدن جمعیت کشور، روند ابتلا به این سرطان نیز رو به افزایش خواهد بود.
متأسفانه سن ابتلا به سرطان پستان در ایران بین ۴۵ تا ۵۰ سالگی است، اما موارد ابتلا در سنین پایین‌تر نیز مشاهده میشود. از دلایل مهم افزایش آمار سرطان پستان در ایران، ناآگاهی بسیاری از زنان درباره روشهای خودمراقبتی و بی‌توجهی به غربالگری سالانه پستان‌ها است.
عوامل افزایش نرخ سرطان در ایران
چرا آمار ابتلا به سرطان در ایران افزایش می‌یابد؟ دلایل متعددی در افزایش نرخ سرطان در ایران نقش دارند. یکی از مهمترین عوامل، افزایش سن جمعیت است. با افزایش میانگین سنی جمعیت، احتمال ابتلا به سرطان نیز بالاتر می‌رود.
عامل بسیار مهم دیگر، سبک زندگی ناسالم است. مصرف دخانیات، تغذیه نامناسب از جمله استفاده از غذاهای فرآوری شده و فست‌فودها، کاهش فعالیت بدنی و افزایش استرس از عوامل مهم افزایش خطر ابتلا به سرطان‌ها هستند.
همچنین آلودگی هوا، آب و عوامل محیطی نیز در افزایش نرخ سرطان تأثیرگذارند. در شهرهای بالای ۱۰۰ هزار نفر جمعیت کشور، میزان تولید گازهای نامناسب به ازای هر مترمکعب هوا، ۱۱۵ میکروگرم است، در حالی که این عدد در متوسط جهانی، ۶۳ میکروگرم است.
نکته نگران‌کننده این است که رشد سرطان در ایران چندین برابر رشد جمعیت است، در حالی که در جهان عموماً رشد بیماری با رشد جمعیت همسو است. براساس پیش‌بینی‌ها، سرطان تا سال ۲۰۴۰ در دنیا حدود ۶۶ درصد و در ایران حدود ۱۱۵ درصد افزایش خواهد یافت.
در این میان، مراکز ایمونوتراپی سرطان در تهران و متخصصان درمان سرطان نقش مهمی در مقابله با افزایش نرخ سرطان دارند. با افزایش آگاهی عمومی و دسترسی به بهترین متخصص پرتودرمانی در تهران و روشهای درمانی مؤثر، می‌توان امیدوار بود که روند افزایشی درصد موفقیت درمان سرطان‌ها ادامه یابد.
رادیوتراپی چیست و چگونه کار می کند؟
پرتودرمانی یا رادیوتراپی یکی از اصلی‌ترین روشهای درمان سرطان است که از پرتوهای پرانرژی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده میکند. این روش درمانی که قدمتی طولانی در مبارزه با سرطان دارد، امروزه با پیشرفتهای تکنولوژیک به یکی از دقیق‌ترین و موثرترین روشهای درمانی تبدیل شده است.
مکانیسم عملکرد پرتودرمانی در نابودی سلول های سرطانی
پرتودرمانی با استفاده از پرتوهای یون‌ساز مانند اشعه ایکس، پرتوهای گاما، الکترون‌ها و پروتون‌ها عمل میکند. این پرتوها با عبور از بافت‌های بدن، باعث آسیب به DNA سلول‌ها میشوند. به عبارت دیگر، پرتوهای پرانرژی با ایجاد یون‌های مثبت و منفی در بافت تحت تابش، زنجیره DNA را تخریب کرده و منجر به مرگ سلولی میشوند.
هدف اصلی پرتودرمانی، آسیب رساندن به حداکثر سلول‌های سرطانی با حداقل آسیب به بافت‌های سالم است. از آنجا که سلول‌های سرطانی در مقایسه با سلول‌های سالم حساسیت بیشتری به پرتودرمانی دارند، تعداد بیشتری از آنها در اثر تابش از بین می‌روند.
آسیب به DNA سلول‌های سرطانی میتواند به دو روش مستقیم و غیرمستقیم انجام شود. در روش مستقیم، پرتو مستقیماً به DNA آسیب می‌زند، اما در روش غیرمستقیم که معمول‌تر است، پرتوها با ایجاد رادیکال‌های آزاد در سلول باعث آسیب به DNA میشوند.
نکته مهم این است که پرتودرمانی یک درمان موضعی است و تنها بر نواحی خاصی از بدن که تحت تابش قرار می‌گیرند تأثیر می‌گذارد. بنابراین، برای درمان تومورهای موضعی که به نقاط دیگر بدن گسترش نیافته‌اند، بسیار مؤثر است.
انواع روش های رادیوتراپی پیشرفته
رادیوتراپی پیشرفته سیستمی متفاوت در اجرا دارد. پرتودرمانی به سه روش اصلی انجام میشود:
- پرتودرمانی خارجی :رایج‌ترین نوع پرتودرمانی است که در آن پرتوها از دستگاهی خارج از بدن به سمت تومور هدایت میشوند. در این روش، دستگاه از زوایای مختلف دور بدن بیمار می‌چرخد تا پرتوها را با دقت به تومور برساند.
- پرتودرمانی داخلی (براکی‌تراپی): در این روش، منبع پرتوزا مستقیماً داخل بدن و در تومور یا نزدیک آن قرار داده میشود. این روش میتواند به صورت موقت یا دائمی انجام شود و به ویژه برای درمان سرطان‌های پروستات، سر و گردن، پستان و دهانه رحم کاربرد دارد.
- پرتودرمانی سیستمیک: در این روش، داروی رادیواکتیو به صورت خوراکی یا تزریقی وارد جریان خون شده و در سراسر بدن پخش میشود تا سلول‌های سرطانی را از بین ببرد. این روش بیشتر برای درمان سرطان تیروئید و برخی لنفوم‌ها استفاده میشود.
امروزه روشهای پیشرفتهای در پرتودرمانی توسعه یافته‌اند که دقت درمان را افزایش و عوارض جانبی را کاهش می‌دهند:
- پرتودرمانی سه‌بعدی کانفورمال (3D-CRT): با استفاده از تصاویر سه‌بعدی حاصل از سی‌تی‌اسکن، پرتوها را با دقت بیشتری به شکل تومور متمرکز میکند.
- پرتودرمانی با شدت تعدیل‌شده (IMRT): نوعی پیشرفته از پرتودرمانی سه‌بعدی است که شدت پرتو را در نقاط مختلف تنظیم میکند تا دوز بالاتری به تومور و دوز کمتری به بافت‌های سالم برسد.
- رادیوجراحی استریوتاکتیک (SRS): برای درمان تومورهای کوچک مغزی با دقت بسیار بالا استفاده میشود تا آسیب به بافت‌های سالم مغز به حداقل برسد.
- پرتودرمانی استریوتاکتیک بدن (SBRT): مشابه SRS اما برای تومورهای خارج از مغز مانند ریه، کبد و کلیه استفاده میشود.
- پرتودرمانی با کمان حجمی تعدیل‌شده (VMAT): در این روش، دستگاه به صورت گردشی پرتوهای پرانرژی را به ناحیه بیماری می‌تاباند که باعث کاهش زمان درمان و افزایش دقت میشود.
برای اطمینان از دقت پرتودرمانی، پزشکان از روشهای تصویربرداری پیشرفته مانند سی‌تی‌اسکن، MRI و PET استفاده می‌کنند. همچنین پرتودرمانی تحت هدایت تصویر (IGRT) این امکان را فراهم میکند که حتی با حرکت تومور حین درمان (مثلاً در اثر تنفس)، پرتوها همچنان با دقت به هدف برسند.
مراحل درمان با رادیوتراپی: آنچه بیماران باید بدانند
دکتر هلاله خوشبخت فرآیند درمان با رادیوتراپی از زمان تشخیص تا بهبودی و از جمله عوارض درمان سرطان ، شامل مراحل مختلفی است که آگاهی بیماران از این مراحل میتواند به کاهش استرس و افزایش اثربخشی درمان کمک کند. در کل شیمی درمانی بهتر است یا رادیوتراپی یا ایمونوتراپی؟
مراحل درمان با رادیوتراپی آنچه بیماران باید بدانند
آماده سازی و برنامه ریزی درمان
پیش از آغاز رادیوتراپی، یک جلسه مهم مشاوره با متخصص انکولوژی پرتودرمانی برگزار میشود. در این جلسه، پزشک درباره دلایل نیاز به پرتودرمانی، روشهای مختلف، مزایا و عوارض احتمالی توضیح میدهد. این زمان مناسبی است تا بیماران سؤالات و نگرانی‌های خود را مطرح کنند.
در گام بعدی، برنامه‌ریزی دقیق برای پرتودرمانی انجام میشود. در واقع، این مرحله که “شبیه‌سازی” نام دارد، بدون تابش اشعه انجام میشود و هدف آن تعیین دقیق ناحیه درمان است. در طی این فرآیند:
- پزشک با استفاده از سی‌تی‌اسکن، ام‌آر‌آی یا اشعه ایکس، محل دقیق تومور را شناسایی میکند
- موقعیت بیمار روی تخت درمان تعیین و ثبت میشود
- در برخی موارد، علامت‌هایی روی پوست بیمار گذاشته میشود تا محل دقیق تابش اشعه مشخص شود
- تیم پزشکی شامل انکولوژیست، فیزیکدان پزشکی و تکنسین‌ها، دوز مناسب اشعه را محاسبه می‌کنند
طول دوره درمان و جلسات پرتودرمانی
معمولاً تعداد جلسات پرتودرمانی بین ۳ تا ۵ جلسه در هفته تعیین میشود و این روند بسته به نوع سرطان، بین ۳ تا ۹ هفته ادامه می‌یابد. به طور معمول، مدت زمان هر جلسه حدود ۳۰ دقیقه است،
عوامل متعددی در تعیین تعداد جلسات رادیوتراپی نقش دارند:
- نوع و مرحله سرطان
- اندازه و موقعیت تومور
- هدف درمان (از بین بردن کامل تومور یا کاهش اندازه آن)
- ترکیب با سایر روشهای درمانی مانند جراحی یا شیمی درمانی
- وضعیت سلامت عمومی بیمار
طی هر جلسه درمان، بیمار روی تخت مخصوص دراز می‌کشد و دستگاه رادیوتراپی از زوایای مختلف پرتوهایی را به ناحیه مورد نظر می‌تاباند.
مراقبت های حین و پس از درمان
مراقبت‌های حین درمان نقش مهمی در کاهش عوارض جانبی و افزایش اثربخشی پرتودرمانی دارند. متخصص پرتودرمانی معمولاً هفتگی وضعیت بیمار را بررسی میکند و در صورت نیاز، برنامه درمانی را تعدیل می‌نماید.
توصیه‌های کلیدی برای دوران درمان عبارتند از:
- نوشیدن مایعات فراوان (۲-۳ لیتر در روز)
- استفاده از رژیم غذایی متعادل با نسبت پروتئین، چربی و کربوهیدرات (۱:۱:۴)
- مصرف وعده‌های غذایی سبک و متعدد به جای وعده‌های سنگین
- استراحت کافی و افزایش آن در صورت احساس خستگی
- مراقبت ویژه از پوست ناحیه تحت درمان
پس از اتمام دوره پرتودرمانی، حدود ۸ هفته بعد، آزمایش‌های خون بیولوژیکی، آزمایشات غربالگری، سی‌تی اسکن و ام‌آر‌آی و معاینات فیزیکی انجام میشود. هدف این بررسی‌ها، ارزیابی اثربخشی درمان و تعیین نیاز به اقدامات درمانی بیشتر است.
برخی عوارض جانبی مانند خستگی، تغییرات پوستی، حالت تهوع و اسهال ممکن است در طول درمان یا پس از آن ظاهر شوند. اغلب این عوارض موقتی هستند و با مراقبت‌های مناسب و گذشت زمان بهبود می‌یابند.
به عنوان مثال، عوارض پوستی معمولاً طی ۲ تا ۴ هفته پس از پایان درمان برطرف میشوند، اما توصیه میشود تا ۳ ماه پس از درمان، از قرار گرفتن مستقیم در آفتاب خودداری شود.
حضور منظم در جلسات پیگیری پس از درمان، برای نظارت بر روند بهبودی و شناسایی زودهنگام هرگونه مشکل احتمالی ضروری است.
درمان سرطان بدخیم
عوارض رادیوتراپی و روش های کاهش آن
در کنار اثربخشی بالای رادیوتراپی در درمان سرطان، آگاهی از عوارض جانبی احتمالی و روشهای مدیریت آنها نقش مهمی در تجربه‌ی درمانی بیماران دارد. عوارض پرتودرمانی بسته به ناحیه درمان، دوز تابش و شرایط فردی هر بیمار متفاوت است.
عوارض شایع پرتودرمانی
خستگی: یکی از رایج‌ترین عوارض پرتودرمانی، احساس خستگی مفرط است که میتواند به صورت ناگهانی یا تدریجی ایجاد شود. این خستگی معمولاً با استراحت برطرف نمی‌شود و میتواند با پیشرفت درمان شدیدتر شود.
تغییرات پوستی: پرتودرمانی میتواند باعث قرمزی، خشکی، خارش، پوسته‌پوسته شدن، تاول و تیره شدن پوست در ناحیه درمان شود. این تغییرات معمولاً طی چند هفته پس از پایان درمان بهبود می‌یابند، اما برخی ممکن است دائمی باشند.
ریزش مو: برخلاف شیمی‌درمانی، پرتودرمانی تنها باعث ریزش موهای ناحیه تحت درمان میشود. بسته به دوز پرتو، این ریزش میتواند موقت یا دائمی باشد.
عوارض پرتودرمانی به محل تابش نیز بستگی دارد:
- سر و گردن: خشکی دهان، غلیظ شدن بزاق، زخم‌های دهانی، تهوع، مشکل در بلع و تغییر طعم غذا
- قفسه سینه: سرفه، تنگی نفس و مشکلات بلع
- شکم: تهوع، استفراغ و اسهال
- لگن: اسهال، تکرر ادرار، اختلال در عملکرد جنسی و تحریک مثانه
بیشتر این عوارض کوتاه‌مدت هستند و معمولاً چند هفته تا چند ماه پس از درمان بهبود می‌یابند، اما برخی عوارض ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها بعد از پایان پرتودرمانی ظاهر شوند که به آنها اثرات دیررس می‌گویند.
روش های مدیریت عوارض جانبی
مدیریت مؤثر عوارض جانبی نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد. راهکارهای زیر میتواند به کاهش ناراحتی‌های ناشی از پرتودرمانی کمک کند:
مراقبت از پوست ناحیه درمان:
-
پوست را در ناحیه تحت درمان خشک و تمیز نگه دارید
- از مصرف لوسیون، کرم، عطر، پودر، مواد آرایشی و چسب روی پوست محل پرتودرمانی خودداری کنید
- از قرار گرفتن در دمای بسیار گرم یا سرد (حتی پدهای گرمایشی و کیسه یخ) بپرهیزید
- از قرار گرفتن در معرض آفتاب در ناحیه درمان خودداری کنید
- از لباس‌های نخی و گشاد استفاده کنید
مدیریت خستگی: استراحت کافی داشته باشید، فعالیت‌های روزانه خود را برنامه‌ریزی کنید و زمان‌های استراحت را در طول روز در نظر بگیرید. همچنین فعالیت بدنی سبک مانند پیاده‌روی میتواند به کاهش خستگی کمک کند.
مراقبت تغذیه‌ای: مصرف وعده‌های غذایی کوچک و متعدد به جای سه وعده سنگین، نوشیدن مایعات کافی (۸ تا ۱۲ لیوان در روز) و مصرف غذاهای غنی از پروتئین میتواند به مدیریت عوارضی مانند تهوع و حفظ قدرت بدن کمک کند.
کنترل تهوع: مصرف غذاهای کم ادویه و آسان‌هضم، خودداری از خوردن غذاهای چرب و پر ادویه، و مصرف غذا در حجم کم اما دفعات بیشتر میتواند مؤثر باشد.
مدیریت اسهال: محدود کردن مصرف غذاهای پرفیبر، افزایش مصرف مایعات برای جلوگیری از کم‌آبی، و استفاده از داروهای ضد اسهال با تجویز پزشک توصیه میشود.
چه زمانی باید با پزشک تماس بگیرید
با مشاهده علائم زیر، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- تب ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر
- گلودرد و ظهور لکه‌های سفید در دهان یا گلو
- تهوع و استفراغی که با دارو برطرف نمی‌شود
- خونریزی و کبودی شدید
- دردی که با مسکن بهبود نمی‌یابد
- خون در مدفوع یا مدفوع سیاه
- ناتوانی در نوشیدن یا خوردن به دلیل زخم‌های دهانی یا حالت تهوع
- سرفه یا گرفتگی صدا که برطرف نمی‌شود
- تورم یا قرمز شدن دردناک پا
- حمله تشنج یا تغییر سطح هوشیاری
به یاد داشته باشید که پیگیری منظم با پزشک خود حتی در صورت عدم وجود عوارض جدی، برای اطمینان از پیشرفت مناسب درمان ضروری است.
مشاوره انلاین
مشاوره انلاین در رومرگی امروز و شلوغی های موجود میتواند در ذخیره زمان کمک بسیار بزرگی محسوب شود.
ایمونوتراپی: انقلابی در درمان سرطان
در سال‌های اخیر، ایمونوتراپی افق‌های جدیدی در درمان سرطان گشوده است که در بسیاری موارد، نتایج امیدوارکننده‌ای را برای بیمارانی که گزینه‌های درمانی محدودی داشته‌اند، به ارمغان آورده است. برخلاف روشهای سنتی، این شیوه‌ی درمانی به جای حمله‌ی مستقیم به سلول‌های سرطانی، سیستم ایمنی خود بیمار را برای مبارزه با سرطان تقویت میکند.
ایمونوتراپی و درمان سرطان
اصول اولیه ایمونوتراپی سرطان
ایمونوتراپی نوعی درمان بیولوژیکی است که از مواد ساخته شده از موجودات زنده برای درمان سرطان استفاده میکند. اساس این روش بر این واقعیت استوار است که سیستم ایمنی بدن، سلول‌های غیرطبیعی را شناسایی و نابود میکند، بنابراین رشد بسیاری از سرطان‌ها را مهار میکند.
سیستم ایمنی مجموعه‌ای پیچیده از سلول‌ها و مواد شیمیایی است که برای دفاع از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا همکاری می‌کنند. با این حال، سلول‌های سرطانی که در واقع سلول‌های جهش‌یافته بدن هستند، گاهی توسط سیستم ایمنی به عنوان مهاجم شناخته نمی‌شوند. در این شرایط، ایمونوتراپی به کمک می‌آید و به سیستم ایمنی کمک میکند تا این سلول‌ها را بهتر شناسایی کرده و با آنها مبارزه کند.
انواع مختلف ایمونوتراپی برای درمان سرطان وجود دارد:
- مهارکننده‌های نقاط کنترل ایمنی: این داروها نقاط کنترل ایمنی را مسدود کرده و به سلول‌های ایمنی اجازه می‌دهند با شدت بیشتری به سرطان حمله کنند.
- درمان انتقال سلول T: این نوع درمان، توانایی طبیعی سلول‌های T را برای مبارزه با سرطان افزایش میدهد.
- آنتی‌بادی‌های مونوکلونال: پروتئین‌هایی که در آزمایشگاه ساخته میشوند و به عنوان ایمنی‌درمانی عمل می‌کنند.
- واکسن‌های درمانی: با تقویت پاسخ‌دهی سیستم ایمنی بدن به سلول‌های سرطانی، با آنها مبارزه می‌کنند.
- تعدیل‌کننده‌های سیستم ایمنی: این مواد به تقویت پاسخ ایمنی در برابر سرطان کمک می‌کنند.
طی ده سال گذشته، ایمونوتراپی از یک امکان درمانی بالقوه به یک واقعیت بالینی جامد تبدیل شده است. این روش درمانی در کنترل انواع مختلف سرطان‌ها مانند سرطان پوست، مثانه، کبد، ریه، مری، پروستات، سارکوم، لوسمی و لنفوم موفقیت‌آمیز بوده است.
تفاوت ایمونوتراپی با سایر روش های درمانی
تفاوت اصلی ایمونوتراپی با روشهای سنتی درمان سرطان مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی در مکانیسم عمل آنهاست. شیمی‌درمانی و پرتودرمانی مستقیماً سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند، در حالی که ایمونوتراپی به طور غیرمستقیم و از طریق تقویت سیستم ایمنی بدن عمل میکند.
به عبارت دیگر، ایمونوتراپی بر خلاف شیمی‌درمانی، ممکن است همیشه باعث کوچک شدن فوری تومور نشود. گاهی اوقات تومورها به طور موقت متورم یا بزرگتر میشوند، زیرا سلول‌های ایمنی به تومور حمله می‌کنند. این پدیده به عنوان “رشد کاذب” شناخته میشود.
همچنین، ایمونوتراپی میتواند پاسخ‌های پایدارتری نسبت به سایر روش‌ها ایجاد کند. به این معنی که بیماران می‌توانند حتی پس از پایان درمان، مدت‌ها از فواید آن بهره‌مند شوند. با این حال، این پاسخ‌های پایدار تنها در حدود ۲۵ درصد بیماران رخ میدهد.
از نظر عوارض جانبی، ایمونوتراپی معمولاً عوارض کمتری نسبت به شیمی‌درمانی دارد، زیرا به طور خاص سیستم ایمنی را هدف قرار میدهد. با این وجود، تحریک سیستم ایمنی میتواند منجر به واکنش‌های خودایمنی شود که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های سالم بدن حمله میکند.
انواع داروهای ایمونوتراپی و کاربرد آنها
داروهای ایمونوتراپی طیف گسترده‌ای از روشهای درمانی را شامل میشوند که هر یک با مکانیسم اختصاصی خود، سیستم ایمنی بدن را برای مبارزه با سلول‌های سرطانی تقویت می‌کنند. شناخت انواع این داروها و کاربردهای آنها برای پزشکان در انتخاب بهترین استراتژی درمانی بسیار مهم است. هزینه های داروهای اصلی ایمونوتراپی متاسفانه بالاست.
عوارض ایمونوتراپی و نحوه مدیریت آنها
عوارض ناشی از ایمونوتراپی با سایر روشهای درمانی تفاوت‌های چشمگیری دارند. شناخت این عوارض و نحوه مدیریت آنها نقش مهمی در موفقیت درمان و حفظ کیفیت زندگی بیماران ایفا میکند. برخلاف تصور عمومی، ایمونوتراپی گرچه در مقایسه با شیمی‌درمانی عوارض کمتری دارد، اما میتواند چالش‌های خاص خود را به همراه داشته باشد.
عوارض شایع داروهای ایمونوتراپی
عوارض ایمونوتراپی اساساً به دلیل تحریک و فعال‌سازی سیستم ایمنی بدن ایجاد میشوند. این عوارض معمولاً در هفته‌ها یا ماه‌های اول درمان خود را نشان می‌دهند و می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند. پزشکان این عوارض را در مقیاس ۱ تا ۴ درجه‌بندی می‌کنند که ۱ خفیف‌ترین و ۴ شدیدترین است.
شایع‌ترین عوارض جانبی ایمونوتراپی شامل:
- واکنش‌های پوستی و آلرژیک مانند بثورات و خارش
- علائم شبیه آنفولانزا همراه با تب و لرز
- خستگی مفرط و کاهش انرژی
- سردرد و درد عضلانی
- حالت تهوع و اختلالات گوارشی
- تغییرات فشار خون
گاهی اوقات، ایمونوتراپی میتواند عوارض جدی‌تری ایجاد کند. از جمله التهاب اندام‌های مختلف بدن که میتواند منجر به پنومونیت (التهاب ریه)، کولیت (التهاب روده)، هپاتیت (التهاب کبد)، یا تیروئیدیت (التهاب تیروئید) شود. تیم درمانی در طول ایمونوتراپی، وضعیت بیمار را به‌دقت پایش می‌کنند تا در صورت بروز این عوارض، اقدامات لازم را انجام دهند.
تفاوت عوارض ایمونوتراپی با شیمی درمانی
تفاوت اصلی عوارض ایمونوتراپی و شیمی‌درمانی در مکانیسم ایجاد آنهاست. عوارض شیمی‌درمانی اغلب ناشی از آسیب به سلول‌های سالم در حال تقسیم سریع مانند سلول‌های خونی، پوست، مو و دستگاه گوارش است. در مقابل، عوارض ایمونوتراپی عمدتاً نتیجه التهاب بافت‌هاست.
میزان فراوانی عوارض جانبی ناشی از ایمونوتراپی به‌تنهایی در مقایسه با شیمی‌درمانی معمولاً کمتر است. طبق مطالعات، عوارض جانبی درجه ۳-۴ ممکن است با داروهای مهارکننده ایمنی تک-عاملی در مقایسه با شیمی‌درمانی مبتنی بر پلاتینوم کمتر باشد.
برای مدیریت عوارض ایمونوتراپی، تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع بسیار حیاتی است. در موارد خفیف، درمان ادامه می‌یابد و بیمار تحت نظر قرار می‌گیرد. در عوارض متوسط یا شدید، پزشک ممکن است درمان را متوقف کرده و کورتیکواستروئید تجویز کند تا سیستم ایمنی را آرام نماید. پس از رفع عوارض، امکان از سرگیری درمان وجود دارد.
واکسن های سرطان
واکسن‌های سرطان به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: واکسن‌های درمانی که سرطان موجود را درمان می‌کنند و واکسن‌های پیشگیرانه که از توسعه سرطان جلوگیری می‌کنند.
واکسن‌های درمانی با تقویت پاسخ‌های ایمنی علیه سلول‌های سرطانی عمل می‌کنند. برخی از این واکسن‌ها «اتولوگ» هستند؛ یعنی از نمونه‌های گرفته‌شده از خود بیمار تهیه میشوند و مخصوص همان بیمار هستند. همچنین واکسن‌های مبتنی بر سلول، پروتئین یا پپتید، و مبتنی بر ژن (DNA/RNA) نیز وجود دارند.
واکسن‌های پیشگیرانه عمدتاً برای محافظت در برابر ویروس‌های سرطان‌زا استفاده میشوند. سازمان غذا و دارو دو واکسن را تأیید کرده که از سرطان پیشگیری می‌کنند: واکسن پاپیلومای انسانی (HPV) که از سرطان دهانه رحم جلوگیری میکند و واکسن هپاتیت B که مانع سرطان کبد میشود.
واکسن‌های mRNA به عنوان روشهای امیدوارکننده‌ای برای جایگزینی واکسن‌های سنتی و روشهای رایج درمان سرطان در حال مطالعه هستند. این واکسن‌ها با توجه به مکانیسم عمل و کاربردهای بالقوه‌شان در ایمونوتراپی سرطان، آینده درخشانی دارند.
بهترین متخصص پرتودرمانی در تهران
انتخاب بهترین متخصص متخصص پرتودرمانی در تهران و مرکز درمانی مناسب مانند پردیس نور نیلو یکی از مهمترین تصمیماتی است که بیماران مبتلا به سرطان باید بگیرند. این انتخاب میتواند تأثیر چشمگیری بر کیفیت درمان و نتایج آن داشته باشد. در ادامه به بررسی معیارهای انتخاب متخصص مناسب، مراکز پیشرفته و پوشش بیمه‌ای درمانهای سرطان میپردازیم.
معیارهای انتخاب متخصص مناسب
تخصص و تجربه نقش کلیدی در انتخاب متخصص پرتودرمانی دارد. یک متخصص خوب باید دارای تخصص رادیوانکولوژی باشد و تجربه کافی در درمان نوع سرطان شما داشته باشد. همچنین، توانایی شناسایی بیماران نیازمند درمان و دقت در توجه به شرایط خاص هر بیمار از ویژگی‌های یک متخصص برجسته است.
توجه به دسترسی به تجهیزات پیشرفته نیز اهمیت زیادی دارد. پزشکان مجرب معمولاً از جدیدترین فناوری‌های درمانی مانند IMRT، IGRT و SBRT استفاده می‌کنند. علاوه بر این، یک پزشک پرتودرمانی خوب باید در صورت نیاز با متخصصان دیگر مشاوره کند و به یک تیم چند تخصصی دسترسی داشته باشد.
بنابراین، هنگام انتخاب متخصص، باید به میزان تحصیلات، سابقه کاری، توصیه‌های سایر بیماران و رعایت اصول اخلاق پزشکی توجه کنید.
مراکز پیشرفته رادیوتراپی و ایمونوتراپی در تهران
در تهران، مراکز متعددی خدمات پیشرفته رادیوتراپی و ایمونوتراپی ارائه می‌دهند. کلینیک دکتر خوشبخت یکی از مراکزی است که از جدیدترین روشهای درمانی روز دنیا استفاده میکند و تجهیزات پرتودرمانی در بالاترین سطح استاندارد دارد. لیست کامل و مشخصات مجهزترین مراکز رادیوتراپی در تهران را اینجا میتوانید مطالعه و بررسی کنید.
مراکز پیشرفته رادیوتراپی و ایمونوتراپی در تهران
کلینیک دکتر هلاله خوشبخت، به عنوان اولین مرکز هوشمند فوق تخصصی پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان در ایران، خدمات ایمونوتراپی به بیماران سرطانی ارائه میدهد.
پوشش بیمه ای درمان های سرطان
بیش از ۱۳۰ گروه از بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج تحت پوشش این صندوق هستند، که ۶۹ گروه دارای بسته خدمتی مشخص هستند.
هزینه هرجلسه رادیوتراپی در تهران
مهمترین هزینه‌های بیماران سرطانی مربوط به دارو است و هزینه هرجلسه رادیوتراپی در تهران با ان متفاوت است. که عمده داروهای مورد نیاز این بیماران، بیش از ۹۰ درصد و برخی داروها نیز تا ۷۰ درصد تحت پوشش قرار دارد. همچنین هزینه رادیوتراپی در مراکز دولتی ۱۰۰ درصد رایگان است، به شرطی که بیمه و پایه بیمار توامان اعتبار داشته باشد. کلینیک دکتر هلاله خوشبخت با کلیه بیمه ها طرف قرارداد انلاین است.
کلینیک و مطب دکتر هلاله خوشبخت متخصص درمان سرطان
نتیجه گیری: آینده درمان سرطان در تهران
پیشرفتهای چشمگیر در حوزه رادیوتراپی و ایمونوتراپی، افق‌های تازه‌ای را در درمان سرطان گشوده است. امروزه بیماران مبتلا به سرطان در ایران می‌توانند از روشهای نوین درمانی با بالاترین استانداردهای جهانی بهره‌مند شوند. بی‌تردید، انتخاب متخصص مجرب و مرکز درمانی معتبر نقش کلیدی در موفقیت درمان دارد.
ویژگی دکتر حرفه ای درمان انواع سرطان ها
خوشبختانه پوشش گسترده بیمه‌ای برای درمانهای سرطان، دسترسی به این خدمات را برای بیماران تسهیل کرده است. همچنین وجود مراکز پیشرفته مجهزبه فناوری‌های روز مانند دکتر هلاله خوشبخت که ویژگی دکتر حرفه ای درمان انواع سرطان ها را داراست، امید به درمان موفق را افزایش داده است.
